Faalangst: hoe overwinnen leerlingen het?
-
Soms weet je als leerkracht de waarde van een toets niet goed in te schatten. De ene leerling kan een hoger prestatieniveau hebben dan de andere leerling. Sommige leerlingen presteren (onverwachts) minder goed, omdat zij overmatig bang blijken te zijn voor schoolse situaties, zoals een toets, spreekbeurt of het stellen van een vraag. Deze vorm van angst wordt ook wel faalangst genoemd.
Wist je dat faalangst voorkomt bij 8% van de basisschoolleerlingen en bij 10-20% van de leerlingen op het voortgezet onderwijs? Kinderen met faalangst zijn bang dat ze niet kunnen voldoen aan de verwachtingen. Als een leerling zichzelf voor wat voor reden dan ook onder druk zet, of onder druk gezet wordt, dan kan er naast de gezonde spanning die voor een goede prestatie zorgt, ook een ongezonde spanning optreden. Leerlingen met faalangst presteren vaak onder hun niveau, en daardoor worden zij bevestigd in het negatieve beeld dat ze van zichzelf hebben. Er kan een negatieve spiraal ontstaan.
Oorzaken van faalangst
De twee meest voorkomende oorzaken van faalangst zijn een laag zelfbeeld en de ervaren druk. Als kinderen een laag zelfbeeld hebben, zijn zij ervan overtuigd dat ze gaan falen. Als dit vervolgens ook gebeurt, schrijven ze dit falen aan zichzelf toe. Naast dat ontstaat de angst om te falen ook doordat kinderen een hoge druk ervaren om te presteren. Uitspraken van de leerkracht kunnen onbedoeld deze druk aanwakkeren.
Oorzaken van faalangst
Sommige kinderen slapen de dag voor de toets, of soms zelfs al wat langer niet goed. Ze eten misschien slecht en halen zich allerlei scenario’s in het hoofd wat er allemaal mis kan gaan. Wanneer de spanning een bepaalde drempel heeft bereikt, heeft dit een effect op de executieve functies. De angst geeft een droge mond, een snelle hartslag, spierspanningen en het allervervelendste voor de toets. Nadenken lukt niet meer en alleen overleven is nog mogelijk.
Door faalangst wordt de weg naar je nieuwe geleerde stof versperd. Het is niet bereikbaar. Alleen de eerder geautomatiseerde vaardigheden van de leerling zijn te gebruiken. Leerlingen met faalangst krijgen bij nieuwe stof automatische gedachtepatronen als “Ik kan dit toch niet, want het zal wel weer misgaan.”. Dit geeft nog meer stress en frustratie. Naast dat kan er ook nog prestatiedruk en tijdsdruk ontstaan. Allerlei factoren die dan net even te veel zijn voor de leerlingen met de angst om te falen.
Faalangst sturen
Deze neurologische reacties op stress zijn gelukkig goed bij te sturen als je weet hoe je faalangst onder controle kunt houden. Welke factoren werken stress verhogend? Welke factoren werken stress verlagend? En wat is een gezonde hoeveelheid spanning?
Bij de Intraverte Academie is het mogelijk om je leerlingen te helpen met het overwinnen van faalangst. Zo kan er individueel gewerkt worden, maar kan er ook groepstraining ingezet worden als basiseducatie voor de hele klas. Als er bij jouw leerlingen sprake is van faalangst en je je hier zorgen over maakt, kunnen wij een programma op maat aanbieden.
Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie.