Een klas vol moddermonsters (en één gelukkige juf)

Het is Modderdag. Op het plein staan bakken vol aarde, gieters met water, blote voeten in plassen. De kinderen glibberen, bouwen, stampen, lachen. Er ontstaat een modderrestaurant, een boomhutkasteel en een glijbaan van klei. Tussen alle blubber staat een leerkracht die glundert. “Ik heb ze zelden zó vrij en betrokken gezien.”

 

Modderdag lijkt op het eerste gezicht gewoon een feestje vol gesmeer. Maar wie verder kijkt, ziet diepe ontwikkeling. In deze blog ontdek je waarom Modderdag (elk jaar eind juni) niet alleen leuk is, maar ook fundamenteel voor de groei van kinderen – cognitief, motorisch, sociaal én emotioneel.

 

Wat is hier eigenlijk aan de hand?

 

Modder als leeromgeving

Modderdag is een jaarlijks internationaal initiatief (georganiseerd door IVN Natuureducatie) waarbij kinderen de kans krijgen om vrijuit met modder te spelen. Geen regels, geen leerdoelen – alleen water, aarde en verbeeldingskracht.

 

Modder is zintuiglijk materiaal.

Het nodigt uit tot ontdekken, voelen, creëren en verbinden. Wat gebeurt er tijdens Modderdag op ontwikkelingsniveau?

 

• Zintuiglijke integratie: Door te voelen, ruiken, zien en bewegen in de modder, verwerken kinderen prikkels beter. Essentieel voor o.a. concentratie en motoriek.

• Sensorisch zelfvertrouwen: Kinderen leren omgaan met ‘vieze’ sensaties, waardoor ze sterker worden in het reguleren van hun lichaam.

• Spelenderwijs leren: Modder is abstractloos. Hierdoor ontstaat ruimte voor verbeelding, taalontwikkeling, samenwerken en conflictoplossing.

• Zelfexpressie en autonomie: In de vrije ruimte van de modder ontdekken kinderen eigen ideeën, grenzen en voorkeuren.

 

Zo werkt het in de praktijk

 

1. Modder maakt los – letterlijk én figuurlijk

Kinderen die normaal terughoudend zijn in de klas, kunnen in modder opbloeien. Steeds vaker zijn kinderen niet meer gewend om vieze handen te (mogen) hebbenmaar vandaag scheppen ze enthousiast een ‘moddersoep’ voor andere klasgenoten.

 

“Doordat niemand iets ‘goed’ of ‘fout’ kan doen, durven kinderen veel meer!”

 

Tips uit de praktijk:

• Zet geen vaste doelen of taken. Laat het spel leidend zijn.

• Maak het veilig door duidelijke kaders: modder blijft buiten het gebouw, schone kleren klaar, slippers of blote voeten toegestaan.

• Laat kinderen zélf materiaal aandragen: bakjes, lepels, gieter, bloemen, takjes.

 

2. Spelen in de modder = werken aan zelfregulatie

Voor kinderen met hoge of sensorische verwerkingsproblemen is modder uitdagend – maar ook helend. Spelen met natte aarde stimuleert het proprioceptieve en tactiele systeem. Beide systemen zijn belangrijk voor lichaamsbesef en emotieregulatie.

 

Let op:

• Dwing kinderen niet om mee te doen.

• Stimuleer nieuwsgierigheid: “Wil je voelen hoe deze modder verschilt van die?”

• Bied variatie in texturen: droge aarde, natte klei, zandmodder, bladeren, etc.

 

3. Modder verbindt

Modderdag nodigt uit tot samen spelen zonder competitie. Er ontstaat natuurlijk overleg: “Wat bouwen we?” “Mag ik jouw lepel?” “Hoe maken we modder glibberiger?”
Er is ruimte voor ieder kind om mee te doen – ongeacht taalniveau, gedrag of vaardigheden.

 

Pedagogisch waardevol:

• Groepsprocessen ontstaan zonder inmenging van volwassenen.

• Kinderen helpen elkaar spontaan: “Ik hou wel de bak vast, jij giet.”

• Buitenruimte werkt anders prikkelend: een kind dat binnen druk is kan buiten juist helemaal stil opgaan in het modder beleven.

 

4. Wat niet werkt: te veel willen regisseren

Modderdag werkt juist omdat het ongestructureerd is. Soms willen teams er een thema of lesdoel aan koppelen, maar daarmee verlies je de kracht van het vrije spel. Ook opmerkingen als “Niet te vies worden” of “Doe voorzichtig” werken remmend.

 

• Alles tot in de puntjes willen organiseren (laat ruimte voor spontaniteit).

• Te snel ingrijpen als het ‘druk’ wordt – kinderen reguleren vaak zelf.

• Alleen focussen op het leuke plaatje voor de nieuwsbrief (laat het leerproces centraal staan).

 

5. Ook voor volwassenen een kans tot vertraging

Veel leerkrachten merken op Modderdag hoe heerlijk het is om zélf even uit het hoofd te gaan. Je hoeft niets te toetsen, bij te houden of aan te sturen. Alleen maar zijn, zien, genieten.

 

Verder lezen

Wil je meer weten over spelen, zintuiglijke prikkels en betekenisvolle ontwikkeling?

👉 Waarom buiten spelen onmisbaar is voor ontwikkeling en leren

 

Intraverte werkt dagelijks met kinderen die baat hebben bij meer voelend, ervarend en traag leren. Spel en beleving staan daarbij centraal.

 

Wat betekent modder voor jou als professional?

Modderdag is meer dan een leuke traditie. Het herinnert ons eraan hoe essentieel spelen, zintuigen en vrijheid zijn voor ontwikkeling. Niet alleen voor kinderen – ook voor volwassenen. Wat roept modder bij jou op?

 

• Mag het rommelig zijn?

• Mag leren ontstaan in het moment?

• Durf jij ook los te laten?

 

Bij de Intraverte Academie geloven we dat ontwikkeling begint bij vertragen, voelen en vertrouwen. Spel en lichaamsgerichte werkvormen helpen kinderen én professionals om in contact te komen met zichzelf en de ander.